فسفات تری سدیم ۱۲ آبه (فرمول شیمیایی Na₃PO₄·۱۲H₂O) یک فسفات رایج است که به طور گسترده در افزودنیهای غذایی، مواد شوینده، تصفیه آب و سایر زمینهها استفاده میشود. استفاده از آن برای انسان در شرایط استفاده منطقی نسبتاً ایمن است، اما ممکن است خطراتی برای سلامتی ناشی از قرار گرفتن بیش از حد یا سوء استفاده وجود داشته باشد. در اینجا تجزیه و تحلیل آن آمده است:
۱. کاربرد اصلی
صنایع غذایی: به عنوان یک افزودنی غذایی (E339iii)، برای تنظیم مقدار pH، پایداری امولسیون (مانند پنیر، محصولات گوشتی) استفاده میشود.
مواد شوینده: به عنوان یک ماده کمکی شستشو، برای افزایش توانایی پاک کنندگی (مانند پودر لباسشویی، مواد شوینده ماشین ظرفشویی) استفاده میشود.
تصفیه آب: برای نرم کردن آب دیگ بخار، ضد رسوب استفاده میشود.
کاربردهای صنعتی: تصفیه سطح فلزات، چاپ و رنگرزی منسوجات.
۲. خطرات احتمالی برای سلامتی
(۱) فسفات تری سدیم درجه غذایی (استفاده متوسط ایمنتر است)
دوز غذایی معمولی (مطابق با استاندارد GB 25565-2010) عموماً برای بدن انسان مضر نیست.
مصرف بیش از حد ممکن است بر متابولیسم کلسیم و فسفر تأثیر بگذارد و منجر به موارد زیر شود:
هیپوکلسمی (رژیم غذایی طولانی مدت با فسفر بالا ممکن است در جذب کلسیم اختلال ایجاد کند).
بار کلیوی (مصرف زیاد فسفر ممکن است فشار دفع کلیوی را افزایش دهد).
(۲) فسفات تری سدیم درجه صنعتی (با احتیاط)
تماس با پوست/چشم: محلولهای با غلظت بالا ممکن است باعث تحریک، سوختگی شوند (به ویژه پودرهای رقیق نشده یا محلولهای غلیظ).
بلع: مصرف زیاد ممکن است باعث موارد زیر شود:
تحریک دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ، درد شکم).
اختلال الکترولیت (هیپرناترمی، هیپرفسفاتمی).
(۳) خطر قرار گرفتن طولانی مدت (قرار گرفتن در معرض شغلی)
استنشاق گرد و غبار: ممکن است مجاری تنفسی را تحریک کند، باعث سرفه یا التهاب شود (از ماسک محافظ استفاده کنید).
اثرات مزمن: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دوز بالا ممکن است بر سلامت استخوان تأثیر بگذارد (عدم تعادل فسفر و کلسیم).
۳. پیشنهادات برای استفاده ایمن
استفاده غذایی:
مطابق با استانداردهای ملی افزودنیهای غذایی (حد مجاز در مواد غذایی عمومی ۰.۵ تا ۵ گرم در کیلوگرم) استفاده میشود.
از مصرف طولانی مدت بیش از حد مواد غذایی فرآوری شده حاوی فسفات (مانند ژامبون، رشته فرنگی فوری) خودداری کنید.
نظافت خانگی:
رقیق کنید و از تماس مستقیم با پوست یا چشم خودداری کنید.
دور از دسترس کودکان نگه دارید.
استفاده صنعتی:
از دستکش، عینک ایمنی و ماسک گرد و غبار استفاده کنید.
محیط کار را تهویه کنید.
۴. اقدامات کمکهای اولیه
بلع: فوراً غرغره کنید، با شیر یا آب رقیق کنید، استفراغ نکنید، تحت نظر پزشک باشید.
تماس با پوست: به مدت ۱۵ دقیقه با مقدار زیادی آب بشویید.
تماس با چشم: فوراً با محلول نمکی یا آب بشویید و به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.



